έμφραγμα

Νέκρωση ενός ιστού που οφείλεται σε διακοπή ή ελάττωση της αρτηριακής αιμάτωσής του. Το αίτιο συνίσταται στην απόφραξη μιας αρτηρίας από θρόμβωση, εμβολή ή κοκκιωματώδη επεξεργασία των τοιχωμάτων της. Το έ. επέρχεται όταν η αρτηρία που έχει αποφραχθεί ανήκει σε όργανο του οποίου η ανατομοφυσιολογική διάταξη της αρτηριακής κυκλοφορίας δεν επιτρέπει ταχεία αποκατάσταση της αιμάτωσής του από παράπλευρη κυκλοφορία. Οι συχνότερες κλινικές μορφές είναι το έ. του μυοκαρδίου και το έ. του πνεύμονα. Το έ. μυοκαρδίου προκαλείται από απόφραξη ενός κλάδου των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς, η οποία σχεδόν πάντα οφείλεται σε θρόμβωση πάνω σε αρτηριοσκληρωτική βάση (στεφανιαία νόσος). Πλήττει κυρίως άντρες, ηλικίας 30 έως 60 ετών. Παράγοντες κινδύνου για έ. μυοκαρδίου είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η πλούσια σε λιπαρά δίαιτα, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, ο σακχαρώδης διαβήτης και η κληρονομικότητα. Εκδηλώνεται συνήθως με έντονο οπισθοστερνικό πόνο, που εκτείνεται στο αριστερό άνω άκρο. Ανάλογα με το μέγεθος και την εντόπιση της βλάβης, μπορεί να συνυπάρχει μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης και σοβαρές αλλοιώσεις της καρδιακής λειτουργίας, από αρρυθμίες έως οξεία καρδιακή ανεπάρκεια· στις βαριές αρρυθμίες και στην πτώση της αρτηριακής πίεσης οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος των θανάτων (25% των περιπτώσεων ε. καταλήγουν σε θάνατο· οι μισές από αυτές δεν φθάνουν στο νοσοκομείο). Το σύνδρομο συνοδεύεται από χαρακτηριστικές αλλοιώσεις του ηλεκτροκαρδιογραφήματος και από μεταβολές της σύστασης του αίματος, οι οποίες όταν επισημανθούν με τις κατάλληλες εξετάσεις, είναι πολύ χρήσιμες στη διάγνωση και στην παρακολούθηση της πάθησης. Η βλάβη που προκαλεί το έ. στην καρδιά μπορεί να αποκατασταθεί με την ουλοποίηση. Ωστόσο, άλλοτε συμβαίνει πρώιμη ρήξη του καρδιακού τοιχώματος και επέρχεται ο θάνατος, ενώ άλλοτε το μυοκάρδιο διαστέλλεται προοδευτικά σχηματίζοντας ανεύρυσμα. Το έ. του μυοκαρδίου είναι ιδιαίτερα επείγουσα κατάσταση και ο ασθενής πρέπει να διακομίζεται άμεσα σε μονάδα εντατικής θεραπείας οργανωμένου νοσοκομείου, ώστε να του παρασχεθεί η αναγκαία ιατρική βοήθεια. Τα θρομβολυτικά φάρμακα και οι β-αναστολείς έχουν αυξήσει την πιθανότητα επιβίωσης των εμφραγματιών. Το έ. του πνεύμονα οφείλεται συνήθως σε εμβολή ενός κλάδου της πνευμονικής αρτηρίας από θρόμβους, που συχνότερα προέρχονται από την καρδιά ή από θρομβώσεις των φλεβών της κοιλίας και των κάτω άκρων. Η απόφραξη της πνευμονικής αρτηρίας ακολουθείται από αιμορραγική διήθηση της αντίστοιχης περιοχής του πνεύμονα· η βλάβη συχνά είναι ορατή ακτινολογικά. Το έ. του πνεύμονα εκδηλώνεται με έντονο πόνο στον θώρακα, δύσπνοια, βήχα και αιματηρά πτύελα και συνοδεύεται από γενικά συμπτώματα (πυρετό, πτώση της αρτηριακής πίεσης κ.ά.). Η απόφραξη μεγάλων πνευμονικών αγγείων προκαλεί ταχύτατα τον θάνατο, αν δεν γίνει άμεση χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του εμβόλου που προκαλεί την απόφραξη. Αν η αρτηρία είναι μικρή σε διάμετρο, το σύνδρομο μπορεί να ξεπεραστεί και μερικές φορές να περάσει χωρίς να γίνει αντιληπτό.

* * *

το (AM ἔμφραγμα)

οτιδήποτε χρησιμοποιείται για το φράξιμο ενός ανοίγματος, φραγμός, τάπα, θούλλωμα

νεοελλ.

1. στην οδοντιατρική, η ουσία με την οποία φράσσεται η κοιλότητα τερηδονισμένου δοντιού, κν. σφράγισμα

2. στην παθολογία, βλάβη κάποιου οργάνου που παρουσιάζει κοκκώδη μορφή και γενικά κάθε σπλαγχνική βλάβη ή αλλοίωση που είναι νεκρωτική

3. (ειδ. στην καρδιολογία) η απόφραξη μιας αρτηρίας από θρόμβο αίματος και η επακόλουθη ατροφία και νέκρωση τού ιστού τον οποίο τροφοδοτούσε

αρχ.

1. (για έμβρυο) έμφραξη, συμπίεση

2. ξύλινη θήκη, κάλυμμα.